Uygun adayı bulmak, uygun eşi bulmaktan belki de daha zordur. Çünkü, evlilikte birbirinize sadece mutluluğu vaat ederken, iş hayatında adaya verimli çalışma ortamı, iyi maaş ve gelişim fırsatları vaat eder, işverene de yüksek performansı gösterecek adayı vaat edersiniz.
Vaatler gerçek olur mu ?
Uygun adayı ve yüksek performans gösterecek adayı bulduğunuzu vaat etmek insan kaynakları bölümleri açısından “nefesim daralıyor” dedirtecek tarzda bir iştir. Çünkü, birçok mülakat yöntemini ve kişilik envanterini kullanarak bulduğunuz aday, size gelir “Siz mülakatta bana cenneti vaat ettiniz, ama burası cehennemden beter, ayrılıyorum” der. Diğer taraftan bölüm yönetici gelir “Doğru düzgün adaylar bulun, hani çok iyi performans gösterecekti” der ve siz araftaki cennetle cehennem arasında kalırsınız.
Her ay hesapladığınız o işe giriş çıkış oranındaki % 0,01 bir artış bile “Neden?” sorusu ile nefesinizi daralttır. Peki gerçekten “Neden ?”, gözle görüşemeyen ne var, o işten çıkışa neden olan görünmez sorunlar nelerdir.
İşten Çıkış Mülakatının Amacı Nedir ?
Neden iki taraf için vaatler tutmadı, bunca enerji ve çaba neden boşa çıktı, insan kaynakları olarak sizin içeride göremediğiniz ve şirket itibarını zedeleyecek noktaya gelen yüksek giriş çıkış oranının artışı nedir?
Elinize, kocaman bir büyüteç alır, görünmeyen o gizli virüsleri bulmaya çalışmak için kolları sıvarsınız. Bunu öğrenmenin yolu işten çıkış mülakatlarının veya anketlerinin uygulanmasıdır. Belki şunu söyleyebilirsiniz; kişi işten ayrılırken duygusal davranarak kötü şeyler söyler veya hiçbir şey söylemez, ama belki de çok şey söyler. Önemli olan sizin bu konuda tedbirinizi alarak işten çıkış mülakat yöntemindeki niyetizi karşı tarafa düzgün anlatmaktır.
İşten çıkış mülakatındaki amaç / amaçlar nedir ? Çalışanın neden ayrılmak istediğini ayrıntılarıyla anlamak, elde edilecek verilerle sorunları analiz etmek ve çözüme kavuşturmak. Yetenekli çalışanların işe bağlılığını artırmak için geliştirilebilecek stratejiler için zemin oluşturmak ve işe giriş çıkış oranını azaltarak şirket itibarını korumak gibi birden fazla amacı vardır.
Bunu şirket kültürü haline getirerek, şirketten ayrılıyor olsan bile görüşlerin bizim için değerlidir mesajını gerek işten ayrılanlara gerekse mevcut çalışanlara çok iyi verilmelidir. Çünkü oradan elde edilecek veriler, şirket içinde sizin göremediğiniz mayınların patlamasını önleyecektir
İşten Çıkışta Hangi Yöntem Uygulanmalıdır ?
İşten çıkış sürecinde uygulanabilecek olan iki tane yöntem vardır:
- İşten Çıkış Anketi
- İşten Çıkış Mülakatı
Aslında mutlaka iki yöntemden birini seçme gibi bir zorluluk söz konuşu değildir, ikisini aynı anda uygulamak en sağlıklıdır. Çünkü anketlerden çıkacak olan sonuçları analiz ederek aksiyon almak daha kolay iken, mülakat yönetiminde kişi ile yapacağınız görüşmede anketlerde sorgulamadığınız konular veya herhangi bir olayın nedenini çok rahat yakalayabilirsiniz.
İşten çıkış mülakatı için illa çıkış sürecini beklemeye gerek kalmadan, yılda bir uygulanan Çalışan Memnuniyet Anketlerinin içine birkaç kritik soru dahil ederek olası tehditleri önceden görme şansınız da olur.
İşten Çıkış Mülakatı Ne Zaman Yapılmalıdır ?
İşten çıkış mülakatı, genellikle son gün yapılsa da bu çok sağlıklı değildir. Çünkü, çalışan son gün çıkış işlemlerini, arkadaşları ile vedalaşma süreci derken bir koşturmacanın içinde olduğu için size birçok şeyi rahatça aktaramaya bilir.
Dolayısı ile belki de en doğru zamanlama: çalışan ayrılma niyetini açıkladığı zaman ile asıl ayrılma günü arasındaki ihbar süresinde yapılmasıdır. İlk duygusallık azaldıktan sonra, gündeme getirilecek sorunlar daha net ifade edilir.
İşten Çıkış Mülakatı Nasıl Olmalıdır ?
Bazıları için bu, “Adam nasıl olsa gidiyor, ne uğraşacağım fazla” mantığı ile işten çıkış sürecinin bir prosedürü olarak algılanabilir. Ancak böyle bir zihniyet baştan yanlıştır. İşten çıkış mülakatı yapılacak aday sizin için büyük bir fırsat, bir kişinin söylediği bir şey, içerideki 99 kişinin hayatını değiştirebilir.
Üstelik bu noktaya kadar gelmiş bir kişinin kaybedecek çok bir şeyi yoktur, ama şirketin geleceği açısından kazandıracağı çok şeyi vardır.
Dolaysı ile işten çıkış mülakatında dikkat edilmesi gereken bir iki nokta:
- Anket uygulaması konusunda kişiyi zorlamamak gerekir,
- Yüz tüze işten çıkış mülakatı rahat bir ortamda yapılmalıdır,
- Daha fazla karşı tarafın konuşması sağlanmalıdır,
- Söylenenler karşısında “Ne olsaydı ayrılma kararı vermezdiniz?” şekilde öneri alacak şekilde kişi yönlendirilmelidir,
- Mevcut söylemler karşısında şirket uygulamaları savunmamalıdır,
- Bu son görüşmeyi, size gelen misafirinizi düşünerek en iyi şekilde uğurlamaya çalsın,
- Elde edilen veri / söylemlerin doğruluğu araştırılıp, görüşme sonuçlarını yönetimle düzenli olarak paylaşın.
İtibar, Her Şeyden Önce Gelir
İşten çıkış mülakatı duygusal anların yaşandığı zor bir süreç olsa bile, şirket itibarınız için önemli. Çünkü, sizden ayrılan kişi, “Evet bir şeyler yapmak istiyorlar” şeklinde yaklaşıp size şirket içinde fark etmediğiniz bir çok şeyi anlatarak, önlem almanızı sağlar.
Çalışan, sizden ayrılsa bile şirketiniz ile ilgili olumlu düşüncelerini çevresi ile paylaşarak şirket itibarını güçlendirir. O yüzden işten ayrılan her kişi, işten çıkış sürecinin bir parçası olarak şirket itibarınızı güçlendirir.
[ Hiçbir zaman çıktığın kapıyı hızla çarpma, geri dönmek isteyebilirsin./Don Herold ]
