Günümüzde kopyalamak birçok ülkenin kanunlarına göre suç sayılmaktadır. Gelişmiş ekonomiler gibi rekabetin çok keskin olduğu pazarlarda “SATIŞ ETİĞİN”İ düzenleyen kanunlar, kurallar geliştirilmiştir. Kuralların ihtiyaçlarından doğduğunu ortaya koyarsa, bu kuralları doğuran gereksinmeleri, sebep sonuç ilişkilerini incelemeniz yararlı olacaktır.
ABD kanunlarına göre bir dizaynın diğer bir dizayndan kopyalanmadığını ispat etme mecburiyeti vardır. İspatlanması gereken yedi yerde fark günümüzde on iki yerde farka çıkarılmıştır. Bu şekilde “ESINLENMEK ile KOPYALAMAK” arasında kesin bir ayırım yapılmıştır.
‘Örnek olarak ABD pazarını incelersek, Yüksek cirolu satışlar Department Store lardan elde edilmektedir. Müşteri çeşitli markalara aynı yerde daha az zaman harcayarak ve fiyat dizayn analizini daha kısa sürede yaparak kolay alışveriş yapma imkanı bulmaktadırlar. Etik olmayan rekabeti önleyici tedbirler gerekli görülmüştür.
Amerika’da bir marka 200 m mesafe içindeki iki satış noktasına, Department store ‘a aynı tasarımı veremez. Rekabeti önleyici farklı tasarım satışa sunar.
Department store’ lar, Türkyedeki AVM’lerden farklı olarak markalara mağaza kiralamak yerine marka satışlarından hisse alır. (Kendi adlarına yaptırdıkları dışında) Ürün katagorilerinin “ALAN KARLILIK ORANLARI” senelik olarak Department store’ ca belirlenmektedir. Satışlar getirisi bu oranın altına düşmüş olanlarla çalışma durdurulabilir. Üstünde getiri sağlayanlar daha olan değerli yerlerde konumlandırılabilir. Bir marka kendi dizaynının kopyasını Department store’ da bir başka ad altında düşük fiyatla satıldığını, neticesinde satışının olumsuz etkilendiğini ispat etmesi Department store aleyhine işlem başlatabilir. Department store’ lar kopya ürün satmazlar, uzmanları bu konuda dikkatlidirler.
Parekende satış mağazalarda RETURN / İADE işlemlerinde ürünün defolu olması gerekmez. Alıcı ucuza kopya mali bulursa Department store’ ‘a gerçeğini iade edebilir, parasını geri alabilir,” Bunun bana yakışmadığını gördüm ” seklinde beyan vermesi yeterlidir. Kopya serbest olsaydı bu kaosa sebep olurdu.
Taklit olmayan özgün tasarım günümüzde MARKA TEDARİKCİLERİNİDE ilgilendirmektedir. Çinde Tedarikçiler çalıştıkları markalar için özgün dizaynlar hazırlayarak, onların ikinci modelhaneleri gibi hareket etmekte ve üretimlerinde kendi bünyelerinde kalmasını sağlamaktadırlar. Marka kopya bir tasarım için ücret ödemez veya satış sorumluluğunu almaz.
TASARIM üretim ve satışın lokomotifidir. Fiyatı belirleyici etkendir. Detaya girmeden kısaca tasarımın ar- ge gerektirdiğini, eğitimli, konusunda tecrübeli, özgün dizayn yaratmada kabiliyetli ve tasarladığının uygulamasını yapabilen profesyoneller tarafından oluşturulduğunu ve bununda bir maliyeti olduğunu bilirsek MARKALASMAYA değer vermiş oluruz. Kopyalayan bir kuruluş kendisinin de kopyalanacağının bilinciyle hareket ederse emeğin değerine saygılı olacaktır.
Firmalarımızın kopyalanmamış özgün tasarımın markalaşmalarına ve satışlarına hizmet eden önemli bir unsur olduğu gerçeğine inanarak kabul etmeleri dilerim.
İPEK TOHUMCU
